WISC-IV Zeka Testi
Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği (WISC-IV), 6 ila 16 yaş arası çocuklar için uygulanan bireysel bir zeka testidir. WISC-IV, çocuğun zihinsel faaliyetlerinin yaşıtlarına göre ne durumda olduğuna ilişkin bilgi sağlar. 2008 yılında ticari ve bilimsel telif hakları Türk Psikologlar Derneği (TPD) tarafından alınan testin uyarlama çalışması Öktem ve ark. (2008-2012) tarafından yapılmıştır. Türkiye’de geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları 2013 yılında tamamlanan en güncel çocuk ve ergen zekâ ölçeği olma özelliği taşımaktadır.
WISC-IV, Sözel Kavrama, Algısal Akıl Yürütme, Çalışma Belleği ve İşlemleme Hızı olmak üzere bilişsel alanı değerlendirerek zeka puanı üretmektedir. Ayrıca genel zihinsel beceri puanı vermektedir.
- Sözel Kavrama Bileşik Puanı, sözel hafıza ve akıl yürütme becerilerini ölçmektedir ve üç alt testtin uygulanmasıyla elde edilir.
- Algısal Akıl Yürütme Puanı, görsel bilgi işleme ve sözel olmayan akıl yürütmeyi ölçer ve üç alt testle elde edilir.
- Çalışma Belleği Puanı, dikkat ve konsantrasyon bileşenlerini içeren iki alt testin puanlarından elde edilir.
- İşleme Hızı Puanı, hızlı zihinsel işlem gerektiren iki kağıt-kalem alt testinin puanlarından elde edilir.
WISC-IV testi, testin sertifikasına sahip uzman tarafından uygulanır ve ortalama uygulama süresi 1,5-2 saattir. Bu süre, kişinin performansına göre değişmektedir.
CAS - Bilişsel DeğerlendirmeTesti
Cognitive Assesment System (CAS) yeni bir bilişsel değerlendirme bakış açısıyla JP Das ve Jack Naglieri tarafından geliştirilmiştir. 5 ila 17 yaş arasındaki çocuklar ve ergenler için bireysel olarak uygulanan bilişsel işlevsellik testidir. İstanbul Üniversitesi Öğretim üyelerinin öncülüğünde Türkiye Standardizasyonu yapılarak Türkçe’ye kazandırılmıştır. Testi uygulamaya yetkili kişiler, İstanbul Üniversitesi sürekli eğitim merkezi tarafından uygulayıcı yeterlilik sertifikası verilmiş uzmanlardır. Ortalama uygulama süresi kişinin performansına bağlı olmakla birlikte 1,5 - 2 saattir.
CAS testi, Planlama, Dikkat, Eşzamanlı İşlemleme ve Ardışık İşlemleme süreçlerini değerlendirmek için tasarlanmıştır.
- Planlama Ölçeği, bir problemin çözümünde kullanılacak stratejileri seçme veya bir sorunun çözümü için gereken tüm faaliyetleri ölçmek için tasarlanmıştır.
- Dikkat Ölçeği: Dikkat, kişinin içinde veya dışında gelişen olayların veya uyaranların seçilmiş yönlerine odaklanmayı içeren zihinsel bir süreçtir. Dikkat, istekler ve hedefler tarafından kontrol edilir. Dikkat ölçeği, ifade edici dikkat, sayı algılama ve alıcı dikkat alt testlerini içerir.
- Eşzamanlı işleme, bilgilerin gruplar halinde veya tutarlı bir bütün halinde düzenlenmesi için esastır. Eşzamanlı ölçek sözel olmayan matrisler, sözel uzamsal ilişkiler ve şekil belleği gibi alt testlerden oluşmaktadır.
- Ardışık işleme, bilgilerin belirli bir sırayla hatırlanması veya tamamlanmasını içerir. Ardışık işlemlemede kelime dizileri, cümle tekrarı ve cümleye ilişkin sorular alt testleri yer alır.
Denver – II Gelişim Değerlendirme Envanteri
6 yaşına kadar gelişim sorunları olan çocukları belirlemek amacıyla Frankenburg ve Dodds tarafından geliştirilmiş olan envanterin ikinci versiyonu olan Denver-II Gelişim Değerlendirme Envanteri 1992’de yayımlanmıştır. Bu araç, çocuğun halihazırdaki gelişimini gelişimsel yaş aralıklarıyla karşılaştırarak gelişim sorunları olan çocukların belirlenmesine olanak tanır. Denver II’nin Türkiye uyarlaması Yalaz ve Anlar’ın tarafından yapılmış ve 1996 yılında kullanıma sunulmuştur.
Bu envanterle çocuğun 4 alandaki gelişimi değerlendirilmektedir:
- Tutma, sıkma, el-göz koordinasyonu gibi İnce Motor beceriler,
- Kişisel bakım ve kendine yetme gibi Kişisel-Sosyal alandaki beceriler,
- Çocuk ve bebeklerde işitme, anlama, dili kullanma gibi Dil Becerileri,
- Atlama, koşma ve yürüme gibi Kaba Motor beceriler
Denver – II Gelişim Değerlendirme Envanterini ancak sertifika sahibi kişiler tarafından uygulanabilir. Ortalama uygulama süresi 1 saatten azdır.