Psikojenik Pollaküri Nedir?
Psikojenik pollaküri, özellikle çocuk ve ergenlerde görülen, organik (fiziksel) bir neden olmaksızın gün içinde sık idrara çıkma isteği ile karakterize bir durumdur. Çocuk gün içinde 20–40 defaya kadar tuvalete gitmek isteyebilir. Ancak yapılan idrar tahlilleri, ultrason ve muayenelerde bir hastalık bulunmaz.
Bu durum genellikle stres, kaygı, okul baskısı veya aile içi çatışmalar gibi psikososyal etkenlerle ilişkilidir. Belirtiler gündüz çok sık görülürken, gece uykudan uyandırmaz.
Kimlerde Görülür?
- En sık 4–14 yaş arasındaki çocuklarda rastlanır.
- Kız ve erkek çocuklarda görülme oranı benzerdir.
- Çoğunlukla okul çağında, derslerde veya sınav dönemlerinde artış gösterir.
Nedenleri
Psikojenik pollakürinin arkasında çoğunlukla kaygı ve öğrenilmiş davranışlar vardır:
- Kaygı ve stres: Çocuğun yaşadığı endişe, bedeninde yanlış “idrar varmış” hissini tetikleyebilir.
- Geçmiş deneyimler: Daha önce idrar kaçırma yaşayan çocuk, tekrar yaşamamak için sürekli tuvalete gitmeye çalışabilir.
- Aile faktörleri: Aşırı koruyucu ya da kaygılı ebeveyn tutumları, çocuğun bu davranışı sürdürmesine yol açabilir.
- Belirtileri
- Gün içinde çok sık tuvalete gitme (20–40 kez).
- Çıkan idrar miktarının çok az olması.
- Gece idrara kalkmama (veya çok nadir kalkma).
- Stresli ortamda artış, oyun veya dikkat dağıldığında azalma.
- Tıbbi incelemelerde hastalık saptanmaması.
5. Tedavi Yöntemleri
Psikojenik pollaküri tedavisinde en önemli nokta, aile ve çocuğun durum hakkında doğru bilgilendirilmesidir.
Psikoeğitim
- Çocuğa ve aileye bunun hastalık değil, stresle ilgili bir durum olduğu açıklanır.
- Gereksiz tetkik ve ilaçların önüne geçilir.
Bilişsel-Davranışçı Terapi (BDT)
- Çocuğun “Ya idrarımı tutamazsam?” gibi felaketleştirici düşüncelerinin yeniden yapılandırılması.
- Maruziyet ve alıştırma: Tuvalete gitmeden önce bekleme süresinin kademeli olarak artırılması.
- Kaygı yönetimi teknikleri: Nefes egzersizleri, gevşeme çalışmaları.
Aile ve Okul Desteği
- Ebeveynlerin sık tuvalete gitme davranışına aşırı tepki vermemesi.
- Öğretmenlerin bilgilendirilmesi, derste çocuğa destek olunması.
İlaç Tedavisi
Genellikle gerekmez. Ancak eşlik eden anksiyete veya depresyon varsa çocuk-ergen psikiyatristi ile işbirliği yapılabilir.
Tedavide Başarı Oranı
Psikojenik pollaküri, doğru yaklaşımla genellikle haftalar–aylar içinde tamamen düzelir.
- Psikoeğitim ve davranışçı tekniklerle başarı oranı %80’in üzerindedir.
- Eğer eşlik eden kaygı bozukluğu ya da depresyon tedavi edilmezse, belirtiler tekrar edebilir.
Ebeveynlere ve Danışanlara Öneriler
- Çocuğunuzu sık sık tuvalete gitmesi nedeniyle azarlamayın veya eleştirmeyin.
- Bu davranışı pekiştirmemek için aşırı ilgi göstermeyin.
- Çocuğunuza stresle baş etme yollarını öğretin: nefes egzersizi, oyun, sanat etkinlikleri.
- Okulla işbirliği yapın, öğretmenlerin de konuyu bilmesini sağlayın.
- Eğer durum birkaç haftada düzelmezse bir çocuk psikoloğu/psikiyatristinden destek alın.
Sonuç
Psikojenik pollaküri çocuk ve ergenlerde sık görülen, fakat çoğu zaman yanlış anlaşılan bir durumdur. Doğru tanı konulduğunda, gereksiz tıbbi tedavilerden kaçınılabilir ve çocuğun psikolojik, sosyal ve akademik işlevselliği hızla düzelir.
Multidisipliner yaklaşım (psikolog, psikiyatrist, çocuk hekimi, okul rehberlik servisi) tedavi başarısını artırır.
Kaynakça
- Bower, W. F., & Chase, J. W. (1990). Psychogenic urinary frequency in children: A syndrome of multiple systems. Journal of Urology, 144(2), 371–373.
- Austin, P. F., Bauer, S. B., Bower, W., Chase, J., Franco, I., Hoebeke, P., ... & Yang, S. S. (2016). The standardization of terminology of lower urinary tract function in children and adolescents: Update report from the Standardization Committee of the International Children’s Continence Society. Neurourology and Urodynamics, 35(4), 471–481.
- Nevéus, T., von Gontard, A., Hoebeke, P., Hjalmas, K., Bauer, S., Bower, W., ... & Yeung, C. K. (2006). The standardization of terminology of lower urinary tract function in children and adolescents: Report from the Standardisation Committee of the International Children’s Continence Society. Journal of Urology, 176(1), 314–324.
- Schober, J., & Choi, H. (2018). Functional lower urinary tract disorders in children. Pediatric Clinics of North America, 65(1), 57–69.
- von Gontard, A., Baeyens, D., Van Hoecke, E., Warzak, W. J., & Bachmann, C. (2011). Psychological and psychiatric issues in urinary and fecal incontinence. Journal of Urology, 185(4), 1432–1436.