Şema Terapi Nedir?
Şema terapi, çocuklukta öğrenilen düşünce kalıplarını ve inançları fark etmeye, dönüştürmeye odaklanan modern bir psikoterapi yaklaşımıdır. Bu kalıplara şema denir. Şemalar, yetişkinlikte ilişkilerimizi, işimizi, kararlarımızı ve duygularımızı yönlendirir.
Örneğin:
“Sevilmeyi hak etmiyorum.”
“Yalnız kalmaya mahkûmum.”
“Hata yaparsam herkes beni terk eder.”
Bu inançlar kişinin hayatını sınırlandırabilir. Şema terapi ise zincirleri fark ettirip değiştirmeyi sağlar.
Günümüzde En Çok Görülen Psikolojik Sorunlar ve Şema Terapi
1. Depresyon ve Kaygı
İlgili Şemalar: Yetersizlik, başarısızlık, karamsarlık.
Şema Terapi Katkısı: Olumsuz iç seslerin fark edilmesi ve daha gerçekçi, şefkatli düşüncelerle değiştirilmesi.
2. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite (ADHD)
İlgili Şemalar: “Ben sorunluyum”, disiplin eksikliği inancı.
Şema Terapi Katkısı: Öz değer duygusunu güçlendirir, kişinin sağlıklı yetişkin yanını destekler.
3. Takıntılar ve Obsesif Düşünceler
İlgili Şemalar: Kusursuz olmalıyım, hata felaket demektir.
Şema Terapi Katkısı: Felaketleştirme döngüsünü kırar, kaygıyı tolere etme becerisi kazandırır.
4. Bağımlılıklar
İlgili Şemalar: Boşluk, duygusal yoksunluk, kaçış.
Şema Terapi Katkısı: Kaçış yerine duyguları tolere etmeyi ve sağlıklı baş etme yollarını öğretir.
5. İlişki Sorunları ve Terk Edilme Korkusu
İlgili Şemalar: Terk edilme, güvensizlik, bağımlılık.
Şema Terapi Katkısı: Sağlıklı bağ kurmayı öğretir, “sevilmeye değerim” inancını pekiştirir.
6. Özgüven Eksikliği
İlgili Şemalar: Kusurluluk, aşağılanma, yetersizlik.
Şema Terapi Katkısı: Sağlıklı yetişkin yanını öne çıkararak kişinin kendi değerini fark etmesini sağlar.
Neden Şema Terapiyi Tercih Etmelisiniz?
- Sorunun kökenine iner.
- Geçmiş deneyimlerin bugünkü etkisini anlamanı sağlar.
- Kendini suçlamadan değişim için adım atabilirsin.
- Daha sağlıklı ilişkiler kurabilir, özgüvenini yeniden inşa edebilirsin.
Şema terapi, şunu hatırlatır:
👉 Psikolojik sorunlar senin kimliğinin bir parçası değil, öğrenilmiş kalıpların sonucudur.
Ve öğrenilen her şey değiştirilebilir.
Kendi hikâyeni yeniden yazabilir, zincirlerini kırabilirsin.
Kaynakça
Young, J. E., Klosko, J. S., & Weishaar, M. E. (2003). Schema Therapy: A Practitioner’s Guide. Guilford Press.
Rafaeli, E., Bernstein, D. P., & Young, J. (2011). Schema Therapy: Distinctive Features. Routledge.
Jacob, G. A., & Arntz, A. (2013). Schema therapy for personality disorders—A review. International Journal of Cognitive Therapy, 6(2), 171–185.
Arntz, A., & van Genderen, H. (2009). Schema Therapy for Borderline Personality Disorder. Wiley-Blackwell.